Ayrancı Ziraat Odası

Vatan Hürriyet Ekmek

ZOBİS
ZOBİS
Ayrancı Ziraat Odası > Genel Bakış

Genel Bakış

İlçenin Tarımsal Gayri Safi Üretim Miktarı

Ayrancı ilçesinin, kişi başına düşen tarımsal üretim değeri açısından Türkiye’de 2. sırada yer alan Karaman ilinin bir ilçesi ve ilçe halkının en önemli geçim kaynağının tarım olduğu gerçeğinden yola çıkarak ilçenin 2009 yılı tarımsal üretiminin ekonomik bir analizini yapmakta fayda vardır.

ÜRÜN ADI

ÜRETİM YAPILAN TOPLAM ALAN (DA)

ÜRETİM MİKTARI (TON)

GAYRİ  SAFİ ÜRETİM DEĞERİ (TL)

ARPA

120.951

27.819

9.736.581,62

BUĞDAY

115.706

31.241

14.058.250,22

YULAF

21.942

3.950

1.382.357,13

ÇAVDAR

15.832

2.058

720.355,13

DANE MISIR

783,0

274

114.826,95

NOHUT

7.140

685

856.851,50

FASULYE

2.768

606

757.716,32

ŞEKER PANCARI

3.004

13.518

3.379.390,81

MERCİMEK

159,0

15

12.211,20

ASPİR

2.845

341

119.490,00

SLAJLIK MISIR

657,0

2.102

315.360,00

YONCA

1.659

4.977

517.608,00

KORUNGA

134,0

53

15.931,93

FİĞ

5.940

2.376

475.200,00

ELMA

3.971

9.927

3.970.800,00

KAYISI

1.787

1.362

1.089.355,20

KİRAZ

1.298

927

741.360,48

ÜZÜM

43,0

26

25.800,00

CEVİZ

19

10

47.500,00

ŞEFTALİ

16,0

12

12.192,00

BADEM

20

5

4.700,00

AYVA

7,0

7

8.400,00

ARMUT

66

66

35.178,00

VİŞNE

84,0

60

74.790,07

KAVUN

150,0

750

300.000,00

TOPLAM:

306.981

103.166

38.772.206,56

Tablo-5:’te Ayrancı ilçesinde yetiştirilen 25 önemli tarımsal üründen elde edilen 2009 yılı gayri safi geliri gösterilmiştir.

Tablonun incelenmesinden de anlaşılacağı üzere ilçenin ekonomisine en önemli katkıyı buğday ve arpa üretimi sağlamaktadır. Bu iki tarım ürününün 2009 yılında ilçenin gayri safi gelirine katkısı 23.794.831,84 TL olmuştur. Yani ilçenin toplam tarım faaliyetlerinden elde edilen (hayvancılık faaliyetleri hariç) gayri safi gelirin %61,2’si, ilçenin bütün tarımsal üretiminden elde edilen gayri safi gelirin ise %37,7’si arpa ve buğday üretiminden elde edilmektedir.

İlçenin en önemli meyvecilik ürünleri olan elma, kiraz ve kayısı üretiminden 2009 yılında elde edilen gayri safi gelir 5.801.515,68 TL olmuştur. Bu miktar ilçenin toplam tarım faaliyetlerinden elde edilen (hayvancılık faaliyetleri hariç) gayri safi gelirin yaklaşık %14,8’ini, ilçenin bütün tarımsal faaliyetlerinden elde edilen gayri safi gelirin ise %9,2’sini karşılamaktadır.

İlçenin toplam tarım faaliyetlerinden elde edilen (hayvancılık faaliyetleri hariç) gayri safi gelirin yaklaşık %24’ünü nohut, fasulye, yulaf, çavdar, kavun, şeftali ve vişne gibi ürünler başta olmak üzere tabloda gösterilen diğer ürünlerin üretiminden elde edilmektedir. Bu ürünlerden elde edilen 9.341.427,54 TL tutarındaki gelir ise ilçenin bütün tarımsal üretiminden elde edilen gayri safi gelirin %14,8’ini oluşturmaktadır.

İlçede bunların dışında lahana, sarımsak, soğan, marul, karpuz, pırasa, maydanoz, patlıcan, hıyar, biber, domates gibi ürünler de üretilmektedir. Ancak bu ürünlerin 2009 yılında ilçe ekonomisine katkıları çok az olmuştur.


ÜRÜN ADI

GAYRİ  SAFİ ÜRETİM DEĞERİ (TL)

Küçükbaş Et Üretimi

14.400.000,00

Küçükbaş Süt Üretimi

2.500.000,00

Büyükbaş Et Üretimi

2.376.000,00

Büyükbaş Süt Üretimi

3.600.000,00

Bal Üretimi

1.350.000,00

TOPLAM GAYRİ SAFİ GELİR:

24.226.000,00

Tablo-6:’da ise 2009 yılında hayvancılıktan elde edilen gayri safi gelirin miktarları görülebilmektedir.

Tablodan anlaşılacağı üzere ilçenin 2009 yılında hayvansal üretimden elde ettiği gayri safi gelirin büyük kısmını küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinden sağlamaktadır. İlçede koyunculuk küçükbaş hayvancılığın %96’sını oluşturmaktadır. Küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinden 2009 yılında elde edilen yaklaşık 16.900.000,00 TL gayri safi yıllık gelir, hayvancılıktan elde edilen toplam gayri safi gelirin %69,7’sini oluşturmaktadır. İlçenin 2009 yılında tarım ve hayvancılıktan elde edilen gayri safi gelirinin ise %26,8’ini küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinin oluşturduğu da yine bu tablonun değerlendirilmesi ile anlaşılacaktır.

İlçede son 5 yılda atağa geçen büyükbaş hayvan yetiştiriciliğinden 2009 yılında elde edilen gayri safi gelir miktarı 5.976.000,00 TL olmuştur. Bu gelir hayvancılıktan elde edilen gelirin %24,6’sını, toplam tarımsal üretimden elde edilen gelirin ise %9,4’ünü oluşturmaktadır.

Arıcılık ise 2009 yılında hayvancılıktan elde edilen gayri safi gelire %5,5, toplam tarımsal üretimden elde edilen gayri safi gelire ise %2,1 oranında katkı yapmıştır. Aşağıdaki grafikte 2009 yılında tarımsal üretimden elde edilen gayri safi gelire katkı yapan tarımsal faaliyetlerin yaptıkları katkı oranları gösterilmiştir.

Kısaca özetlersek; ilçede 2009 yılında, %49,5’i tarla bitkileri üretiminden, %10,1’i meyve ve sebzecilikten, %2,1’i yem bitkileri üretiminden,  %26,8’i küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinden, %9,4’ü büyükbaş hayvan yetiştiriciliğinden ve %2,1’i arıcılıktan olmak üzere toplam 62.998.206,56 TL gayri safi gelir elde edilmiştir.

2009 yılında ilçenin tarımsal üretimine köylerin katkıları farklı farklı olmuştur.


Grafik-2:’de köylerin ilçenin toplam tarımsal üretimden elde edilen gayri safi gelire katkıları gösterilmiştir.

2009 yılında İlçenin bitkisel üretimden elde ettiği tarımsal gelire en fazla katkıyı yapan ilk 5 köy; Kavuklar %13,6, Ambar %12,2, Ağızboğaz %7,2, Karaağaç %7 ve Hüyükburun %7 şeklinde sıralanmıştır. Bu köyler bitkisel üretime toplamda %47 katkı yapmıştır.

Bu köylerden yalnızca Ağızboğaz, aynı zamanda hayvansal üretimden elde edilen tarımsal gelire en fazla katkı yapan ilk 5 köye girmiştir. Hayvansal üretimden elde edilen tarımsal gelire en fazla katkıyı yapan köylerin sıralaması da; Berendi%29, Kıraman %9, Ağızboğaz %5,8, Merkez %5,4, Dokuzyol %4,5 şeklinde gerçekleşmiştir. Bu köyler hayvansal üretime toplamda %53,7 katkı sağlamıştır.

İlçenin bitkisel ve hayvansal üretiminden elde edilen toplam tarımsal üretime en fazla katkıyı sağlayan ilk 5 köy ise; Berendi %12,2, Kavuklar %9,2, Ambar %8,3, Ağızboğaz %6,7 ve Kıraman %5,5 olarak sıralanmıştır. Bu 5 köyün ilçenin toplam tarımsal üretimine katkısı %41,9 olmuştur.

İlçenin bitkisel ve hayvansal üretiminden elde edilen tarımsal gelire en az katkıyı yapan 5 köy ise Buğdaylı %1,1, Çat %1,7, Melikli %2, Akpınar %2,1 ve Küçükkoraş %2,3 olarak sıralanmıştır. Bu köyler toplam tarımsal üretime %9,2 katkı yapmıştır.

Böylelikle 2009 yılında Ayrancı ilçesinde tarımsal üretimden elde edilen gelirden kişi başına düşen gayri safi gelir 5.991,27 TL olarak gerçekleşmiştir.

-2009 yılında ülkede tarımsal üretimden elde edilen gayri safi gelirin, toplam gayri safi gelirin yaklaşık %15 ‘i dolaylarında gerçekleştiğini;

-Ülkede 2009 yılında kişi başına düşen toplam gayri safi gelirin 16.042,00 TL olduğunu,

-İlçe halkının neredeyse tamamının tarımsal faaliyetlerden geçindiğini,

-Sanayi, inşaat ve hizmet sektörlerinin ilçede hiç gelişmediğini,

-Nitelikli tarımsal işgücünün çok az olduğunu,

-Tarım yapılabilecek alanların 2009 yılında %62’sinin işlendiğini göz önüne aldığımızda;

Tarımsal üretimin ilçe ekonomisine katkısının büyük ama yetersiz olduğunu söylemek mümkündür.   

Ayrıca tarıma dayalı sanayinin yapılacak yatırımlarla büyütülmesi halinde tarımsal üretimden elde edilecek gayri safi gelirde artış ve tarımsal büyümede yükseliş yönünde ivmenin yakalanabileceği gerçeği göz ardı edilmemelidir.



Organik Tarım

İlçede organik kayısı üretimi yapılmaktadır.
İlçede organik tarım 2006 yılından bu yana devam eden yeni bir çalışmadır. Ancak ilçenin tarım potansiyeli ve üreticilerin girişimciliği göz önüne alındığında çok başarılı çalışmaların gerçekleştiğini söylemek mümkündür. İlçede Böğecik, Hüyükburun ve Kavuklar köylerinde yapılan organik tarım çalışmaları hemen göze çarpmaktadır. Özellikle kayısı üreticileri bu konuya daha ilgili olmuşlar ve bu nedenle organik Tokaloğlu ve Şekerpare kayısı üretimini ilerletmişlerdir. Ancak son yıllarda ağaç sayılarındaki azalma ile birlikte organik kayısı üretiminde de bir gerileme olmuştur.

Böğecik köyünde 29 kişi organik kayısı üretimi yapmaktadır. Bir sertifikasyon kuruluşunun danışmanlığında 403 dekar organik kayısı üretimi yapılmaktadır. 2008 yılında 82 ton taze organik kayısı 0,75 TL/kg fiyatla satılmıştır. Ancak 2009 yılında ilkbahar döneminde meydana gelen geç donlar nedeniyle üretim miktarı düşmüş ve 36 ton taze organik kayısının bir kısmı 1,00 TL/kg fiyatla pazarlanmış, bir kısmı ise kurutulup köyde değerlendirilmiştir. Bu üreticilerin sertifikasyon kuruluşu ile sözleşmeleri devam etmektedir.

Hüyükburun köyünde de organik kayısı üretimi mevcuttur. 2008 yılında 40 ton kayısı yine 0,75 TL/kg fiyatla pazarlanmıştır. Fakat 2009 yılında 4 üretici 42 dekar alanda ürettiği toplam 5 ton kayısıyı satamayıp kendileri kurutarak değerlendirmişlerdir.

Kavuklar köyünde 2008 yılında özel bir şirkete ait taşınmazlar üzerinde 6.852 dekar organik hububat üretimi yapılmış, fakat 2009 yılında organik hububat üretimi sonlandırılmıştır.

Komşu Merkezlerle Tarımsal İlişkiler

Ayrancı ilçesi Karaman-Ereğli karayolu üzerinde Karaman il merkezine 44 km, Ereğli ilçe merkezine 35 km mesafede kurulmuş gelirinin tamamı tarım ve hayvancılık olan bir şehirdir. İlçenin kuzeyde Karapınar ilçesi (50 km) ile güneyde de Erdemli ilçesi (130 km) ile karayolu bağlantısı vardır. Yani ilçe önemli 4 farklı yerleşim birimine karayolu ile kolayca ulaşabilecek bir konumdadır.

Ayrıca Karaman-Ereğli demiryolu hattı da ilçe merkezinden geçmektedir. Demiryolu ile yolcu ve yük taşımacılığı yapmak mümkündür.

İlçede toplanılan inek sütünün büyük kısmı Ereğli ilçesinde bir kısmı da Karaman il merkezinde pazarlanmaktadır. Koyun sütünü ise Karaman il merkezinden 1, Ereğli ilçe merkezinden 5 farklı kuruluş toplamakta ve değerlendirmektedir. Üretilen peynir ve yoğurdun çok önemli bir kısmı Ereğli ilçesinde pazarlanmaktadır. Yine ilçede üretilen meyve ve sebzelerin pazarlandığı en önemli merkez Ereğli meyve ve sebze halidir. Bazı ürünler de aynı halden alınarak ilçe de pazarlanmaktadır.

İlçede üretilen baklagil ürünleri özellikle de nohut ve mercimek Ereğli, Karaman ve Karapınar’da ki ticaret borsalarında değerlendirilmektedir.

Ereğli ilçesinde bulunan Bahri Dağdaş Şeker Fabrikası, ilçenin ürettiği şeker pancarlarının pazarlandığı tek merkezdir.

Ereğli, ilçenin küçük ve büyükbaş hayvanlarının kesim için pazarlandığı önemli bir merkezdir. Ereğli ilçesindeki kesim haneler sadece Ayrancı ilçesinin değil, bölgenin en önemli küçük ve büyükbaş hayvan kesim ve satış merkezidir.

İlçede üretilen hububatın pazarlandığı en önemli merkez ilçede bir alım ofisi de bulunan Toprak Mahsulleri Ofisi’dir. Toprak Mahsulleri Ofisi 2009 yılında yaklaşık 15 bin ton hububatın alımını yapmıştır. Hububatın pazarlandığı diğer merkezler ise Karaman Ticaret Borsası, Karaman il merkezindeki bulgur ve bisküvi fabrikaları, Ereğli Ticaret Borsası ve bu merkezlerde ki yem fabrikalarıdır. İlçemiz Kavuklar köyü üreticileri daha yakın olması nedeniyle hububatın büyük kısmını Karapınar Ticaret Borsasında değerlendirir. Aynı ilçeden de hayvan yemi alımı yapmaktadırlar.

                                    

Tarımsal Etkinlikler

Başak Festivali ve Gök Peynir Festivali önemli tarımsal etkinliklerdendir.

İlçede iki önemli tarımsal etkinlik düzenlenmektedir. İlki Divle Obruğu ve Peynir Festivalidir. “Benim Peynirim Divle” projesi çerçevesinde 27 Ekim 2007 tarihinde Üçharman köyünde tertiplenen “Gök Peynir Festivali” ile “Divle Obruk Peynirinin” yurt çapında tanıtımını yapmak ve Pazar değerini geliştirmek amaçlanmıştır. Ancak o tarihten bu yana başka festival düzenlenememiştir.

İkincisi ise Ambar Başak Festivalidir. 03 Haziran 2009 tarihinde ilk kez düzenlenen festival ile Ambar köylülerinin kaynaşması ve tarımsal faaliyetlerin geliştirilmesi amaçlanmıştır.

İlçede her Cuma günü kurulan meyve ve sebze pazarı ilçe halkının temel ihtiyaçlarını aldığı ve üreticilerin ürünlerini satabildiği küçük bir pazardır.

Tarımsal Örgütlenmeler

İlçede faaliyet gösteren 7 adet Tarımsal Kalkınma Kooperatifi bulunmaktadır.

1994 yılında kurulan Ayrancı İlçesi Sulama Birliği, Ayrancı barajı sulama sahasının kapalı sistemle sulanabilmesi için çalışmalara başlamış, bu amaçla DSİ Genel Müdürlüğüne “Kapalı Sistem Sulama Projesini” hazırlatmıştır. Önümüzdeki yıllarda bu projenin gerçekleşmesi için çalışmalara devam edilmektedir.

1164 Sayılı Ayrancı Tarım Kredi Kooperatifi, 1951 yılında ortakların temel ihtiyaçlarının karşılanması için kurulmuş 660 ortaklı bir kooperatiftir. Ayrancı Tarım Kredi Kooperatifi 19 köyde hizmet vermektedir. Ortaklara verilen hizmetler arasında nakit para desteği, akaryakıt, hayvancılık, tohumluk kimyevi gübre, zirai ilaç, zirai alet ve makine ve kömür satışı öne çıkmaktadır. Bunların dışında kooperatif bünyesinde araç, dolu ve don sigortaları yapılmaktadır.

2009 yılında 1.200 ton kimyevi gübre, 400 ton hayvan yemi, 150 ton akaryakıt, 80 adet zirai alet ve makine, 250 ton hububat tohumluğu, 60 ton kömür ve 300 kg zirai mücadele ilacı  satışı yapılmıştır.

1693 Sayılı Ambar Tarım Kredi Kooperatifi ise 1955 yılında aynı amaçlarla kurulmuş 273 ortaklı bir kooperatiftir. Ayrancı Tarım Kredi Kooperatifi ile aynı hizmetleri veren kooperatif Ambar, Kale, Karaağaç ve Kavuklar köylerinde hizmet vermektedir.

Toprak Mahsulleri Ofisi 1986 yılında Karaman Toprak Mahsulleri Ofisi Ajans Müdürlüğüne bağlı bir şube olarak faaliyete geçti. 2003 yılında yapılan yeniden yapılandırılma ile sadece alım döneminde faaliyet göstermeye devam etti. 2009 yılında 9.000 ton makarnalık buğday, 1.000 ton ekmeklik buğday, 2.300 ton arpa ve 2.700 ton çavdar alımı yaptı.

Kıraman-Üçharman Köyleri Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, 1989 yılında kurulmuş köklü bir kooperatiftir. Bugün bu kooperatif, 2000 yılında başlatılan 100x2 süt sığırı yetiştiriciliği projesini 105 üyesiyle halen başarıyla uygulamaktadır. Günlük 4.600 litre süt üretimi ve Ereğli ilçesinde pazarlamasını yapmaktadır.

Hüyükburun-Dokuzyol Köyleri Tarımsal Kalkınma Kooperatifi 1999 yılında kurulmuştur. 75 üyeli bir kooperatiftir. 2008 yılında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı ortaklaşa çalışması olan 52x2 süt sığırı yetiştiriciliği projesi için sözleşme imzalanmıştır. Ancak günümüzde ahırların inşaatı aşamasında karşılaşılan sorunlar nedeniyle yine aynı kurumların çalışması olan 32x4 süt sığırı yetiştiriciliği projesine tek ahır inşa etmek üzere 2009 yılında yeniden başvuru yapılmıştır.

Ağızboğaz Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi ise 2003 yılında kurulmuş 88 üyeli bir kooperatiftir. 2005 yılında 50x50 damızlık Akkaraman ırkı koyun yetiştiriciliği projesine başvurmuş ve kabul edilip yatırım programına alınmış iken 2008 yılında Tarım ve Köyişleri Bakanlığının bir çalışması olan 40x2 süt sığırı yetiştiriciliği projesine yeniden başvuru yapılarak değiştirilmiştir. Ancak ahırların inşası sırasında karşılaşılan mevzuattan kaynaklanan problemleri yüzünden proje henüz tamamlanamamıştır.

1999 yılında kurulan Kale-Karaağaç-Saray Köyleri Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, 2004 yılında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfınca ortak yürütülen 50x50 damızlık Tahirova ırkı koyun yetiştiriciliği projesinden faydalanmıştır. Fakat küçükbaş hayvancılığın o dönemlerde karşılaştığı ekonomik sorunlar yüzünden bu proje başarısızlıkla neticelenmiştir.

2007 yılında kurulan Melikli Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfınca ortak yürütülen 38x4 süt sığırı yetiştiriciliği projesine başvurmuş ve bu proje programa alınmıştır. Kooperatif 50 üyelidir.

Büyükkoraş-Kavaközü Köyleri Tarımsal Kalkınma Kooperatifi 1999 yılında kurulmuştur. Halen 50 üyesi bulunmaktadır. Kooperatif 2005 yılında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfınca ortak yürütülen 50x50 damızlık Merinos ırkı koyun yetiştiriciliği projesini uygulamıştır.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca yürütülecek olan 30x6 süt sığırı yetiştiriciliği projesine başvuru yapan ve bu projesi yatırım programına alınan Ayrancı Merkez Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, 2006 yılında kurulmuş 50 üyeli bir kooperatifimizdir.

Ambar Köyü Toprak Sulama Kooperatifi 1973 yılında kurulmuş köklü ve büyük bir kooperatiftir. 391 üyesi ve 3 tanesi kullanılmayan 36 derin sulama kuyusu vardır.

Dokuzyol Köyü Toprak Sulama Kooperatifi, köyün Göcer mevkiinde 2 tanesi çalışır durumda olan, 3 adet derin kuyu vasıtasıyla sulama hizmetini yürütmektedir. Kapalı sistemle yağmurlama sulama yapılan bu alanda daha çok hububat, yem bitkileri ve şeker pancarı üretimi yapılmaktadır.

Kavuklar Köyü Toprak Sulama Kooperatifi 1989 yılında kurulmuştur. Kooperatifin borçlarından dolayı faal olmayan 10 derin sulama kuyusu ve 70 üyesi bulunmaktadır.

Kale Köyü Toprak Sulama Kooperatifi 1976 yılında kurulmuştur. 66 üyesi bulunmaktadır.

1984 yılında kurulan 86 üyeli Karaağaç Köyü Toprak Sulama Kooperatifi 2008 yılında Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca yürütülen Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Projesi kapsamında kapalı şebeke sulama yatırım projesi için hibe desteği almıştır. Ancak proje, Toprak Reformu Genel Müdürlüğünce bu köyde de yapılacak olan toplulaştırma çalışmaları yüzünden henüz tamamlanamamıştır. Kooperatife ait 14 adet derin sulama kuyusu bulunmaktadır.

Ayrancı Sulama Birliği idari sınırlar içerisinde üyelerinin tarımsal sulama hizmetlerini yönetmek gayesiyle 2006 yılında kurulmuş bir birliktir. Bu amaçla Ayrancı Barajında biriken suyun 1965 yılında yapılan protokolde belirlenen hisse miktarlarına göre dağıtımını yapmaktadır.

İlçede ayrıca Karaman Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği, Karaman Süt Üreticileri Birliği, Karaman Arı Yetiştiricileri Birliği ve Karaman Damızlık Koyun Yetiştiricileri Birliği gibi birliklerde faaliyet göstermektedir. Bu birliklerin merkezi Karaman il merkezidir.

Karaman Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliğinin ilçede kayıtlı 74 üye işletmesi bulunmaktadır. Bu işletmelerde toplam 2.100 büyükbaş hayvan bulunmaktadır. Kıraman-Üçharman Köyleri Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Karaman Süt Üreticileri Birliğine üyedir. Karaman Damızlık Koyun Yetiştiricileri Birliğine ise Ayrancı ilçesinde kayıtlı 500 üye bulunmaktadır. Bu üyelerin toplam 87.182 adet koyunu vardır. Karaman Arı Yetiştiricileri Birliğinin ilçede toplam 38 üyesi ve 8.085 aktif arılı kolonisi bulunmaktadır.

Gıda Üretimi

Divle Obruk Peyniri tanınan ve aranılan bir üründür.

İlçemiz Üçharman köyünde bulunan Divle Obruk Mağarası, deri tulum peynirlerin saklandığı ve olgunlaştığı karstik bir özelliğe sahiptir. Burada olgunlaşan peynirler Ekim ayından itibaren mağaradan çıkarılıp satışa sunulmaktadır. “Divle Obruk Peyniri” bir marka olma yolunda hızla ilerlemektedir. 2007 yılında hazırlanan AB projesi “Benim Peynirim Divle” ile ilk ciddi tanıtımı yapılmış ve marka tescili için başvurulmuştur. Mağaranın kapasitesi 70 ton civarındadır. Ancak 2009 yılında yaklaşık 50 ton deri tulum peyniri konulmuştur. Obruğun işletilmesi Üçharman köyü muhtarlığı tarafından yapılmaktadır. AB projesi kapsamında “Divle Obruk Peynirinin” tanıtımını yapmak ve geleceğe taşımak için “Divle Köyünü Yaşatma Derneği”  kurulmuştur. Mağaranın kapasitesinin 70 ton/yıl olmasına karşın “Divle Obruk Peyniri” ismiyle yaklaşık 400 ton peynir satılmaktadır. Divle Obruk Peynirinin 2009 sezonu fiyatı 18-20 TL/kg arasında değişmiştir. Atılacak doğru adımlarla hedeflenen ise, Fransa’da üretilen “Rokfor”  peynirin fiyatı olan 30€ fiyatla pazarlayabilmektir.

Diğer köylerimizde de koyun sütünden tulum peyniri yapılmakta ve soğuk hava depolarında muhafaza edilip pazarlanmaktadır. İlçenin Kıraman, Berendi, Üçharman, Pınarkaya ve Küçükkoraş köylerinde tulum peyniri yapımında isim yapmış peynir ustaları vardır. Bu ustalar yaz aylarında Ereğli başta olmak üzere, tulum peyniri yapmak üzere komşu il ve ilçelerdeki peynir üretimi yapan mandıralara gitmektedirler.

Bunun dışında ilçenin en önemli gıda üretimi koyun yoğurdudur. Tıpkı tulum peyniri gibi yoğurtlarda obruklarda veya soğuk hava depolarında muhafaza edilir ve pazarlanır. İlçenin Ağızboğaz köyü, yoğurt yapımı ile ünlenmiş bir köydür. Bu köyde üretilen yoğurtlar özellikle Ayrancı ve Ereğli ilçe merkezlerinde tercih edilmektedir.

Ağızboğaz ve Böğecik köyleri ile Ayrancı ilçe merkezinde toplam 3 adet mevsimlik çalışan süt işleme tesisi bulunmaktadır. İlçede süt ürünleri ve yaş meyve sebzelerin depolanabileceği 2 soğuk hava deposu ve bir obruk bulunmaktadır. Ayrıca ilçede 2 adet ekmek fırını ve 1 un değirmeni faaliyet göstermektedir.


Hayvancılık

Koyunculuk ve arıcılık ilçenin en önemli hayvancılık faaliyetleridir.

İlçede 2000’li yılların hemen başında büyük bir kısmı koyun olmak üzere yaklaşık 160 bin küçükbaş hayvan varken 2009 yılı sonu itibariyle yaklaşık 101.230 adet küçükbaş hayvan kalmıştır. Son yıllarda ekonomik nedenlerden dolayı üreticiler koyunculuğu terk edip yakın ilçe merkezlerine göç etmiştir. İlçede genellikle Akkaraman ırkı koyun melezleri yetiştirilmektedir. Bunun dışında Tahirova melezleri ve Orta Anadolu Merinosu melezleri de yetiştirilmektedir. İlçede az bir miktarda kıl keçisi yetiştiriciliği de yapılmaktadır. 2008 yılına kadar karkas et kesimi kg başına 7.00 TL ile 8.00 TL arasında değişirken; 2009 yılı sonunda 17,00 TL civarına kadar çıkmıştır.

Laktasyon döneminde sağılan koyunlardan günde yaklaşık 22 ton süt elde edilmektedir ve bu sütler çeşitli mandıralar tarafından toplanmakta, yoğurt veya tulum peyniri yapılmaktadır. Son yıllarda Ağızboğaz köyü merkezli koyun yoğurdu ticaretinde çok olumlu gelişmeler olmuştur.

Daha çok 3-5 hayvandan oluşan küçük aile işletmeciliği şeklinde yapılan büyükbaş hayvancılık gelişmeye oldukça müsaittir. İlçede günlük yaklaşık olarak 15 ton taze inek sütü toplanmaktadır. Toplanan sütler Ereğli ilçesine ve Karaman il merkezine gönderilmektedir.

YILLAR

B.BAŞ

K.BAŞ

A.KOVAN

2002

2.050

159.021

3.987

2003

1.820

156.350

6.485

2004

2.114

152.588

4.258

2005

2.578

167.548

4.123

2006

2.750

140.240

3.874

2007

2.904

120.514

3.798

2008

3.311

120.530

4.631

2009

3.657

101.230

8.085

Tablo-4:’te 2009 yılında Ayrancı ilçesinin küçükbaş hayvan, büyükbaş hayvan ve aktif kovan varlığını köylere göre görebilmekteyiz.

İlçede büyükbaş hayvan sayısı 2002 yılından itibaren düzenli bir artış göstermiş ve 2009 yılında 3.657 rakamına ulaşmıştır. Tamamı Holstein Melezi olan büyükbaş hayvan varlığındaki bu artışın temel sebebi, aynı zaman zarfında ilçede tarımsal kalkınma kooperatiflerinin etkinliğinin artması olmuştur. Bunun yanında inek sütünün bu dönemler içerisinde koyun sütüne göre daha iyi değerlendirilmiş olması ve inek karkas et fiyatlarının yüksek kâr sağlaması da bu gelişmeyi etkileyen diğer faktörler olmuştur.

İlçede küçükbaş hayvan yetiştiriciliği denilince akla ilk gelen koyunculuktur. Koyun sayıları 2002 yılından günümüze değin azalma eğilimini sürdürmüş ve 2009 yılında 101.230 rakamına kadar düşmüştür. 7 yılda koyun sayısında 60 bin civarında gerçekleşen bu azalmanın en önemli nedeni, girdilerin yıllar itibariyle artması ve buna karşılık et fiyatlarının 7,00 TL/kg dolaylarında sabitlenmiş olmasıdır. Bu yüzden bir kısım üreticiler zamanla koyunculuğu terk ederek büyükbaş hayvan yetiştiriciliğine yönelmiş, bir kısım üreticiler de büyük şehir merkezlerine göç ederek koyunculuğu bırakmıştır. Böylelikle hem koyunculukla uğraşan kişi sayısı hem de koyun sayısı azalmıştır.

Arıcılık ilçede yapılan önemli faaliyetlerden bir tanesidir. Bol ve çeşitli bitkilerden oluşan zengin bir floraya sahip geniş mera ve yaylalarda yerleşik arıcılar tarafından yapılan arıcılık faaliyetlerinden 2009 yılında yaklaşık 80 ton bal istihsali yapılmıştır.

Arı mevcudu ilçenin yıllık yağış toplamı ve florasında bulunan çiçekli bitki desenine göre yıllar itibariyle değişiklik göstermiştir. Koloniler en fazla Kafkas Arısı ve İtalyan Arısı ile oluşturulmuştur. Bunun yanında Muğla Arısı, Korniolon Arısı gibi ırklarla oluşturulmuş koloniler de mevcuttur. 2009 yılı yağışın ve floranın zengin olduğu bir yıl olmuş ve koloni sayısı 2009 yılında 8.085 rakamına ulaşmıştır.

Bunun yanında Erdemli ilçesi başta olmak üzere, Mersin, Muğla, Anamur, Tarsus, Ereğli gibi merkezlerden her yıl yaklaşık 50 dolayında arı üreticisi konaklamak için ilkbahar aylarında ilçeye gelmektedir. Bu arıcıların yaklaşık 8.000 ile 10.000 arasında kovanı bulunmaktadır. İlkbahar aylarından itibaren iki kez sağım yapan bu üreticiler Ağustos ayından önce ilçeyi terk etmektedirler.

İlçede az miktarda canlı alabalık üretimi dışında gelir getirici başka herhangi bir hayvancılık kolu ile uğraşılmamaktadır.

Meralar ve Yaylalar

İlçenin otlatma kapasitesi düşük 823.856 dekar merası bulunmaktadır.

İlçenin mera vasfında toplam 823.856 dekar arazisi vardır. Meraların bitki örtüsü ile kaplı alanı yaklaşık %23 dolaylarındadır. Bu yüzden meraların koyunculuk açısından değerlendirdiğimizde yeterli olmasına karşın, kalitesinin düşük olduğunu söylemek mümkündür. İlçe meralarında en sık bulunan otlar, kır yavşanı, otlak ayrığı, koyun yumağı, kır kekiği, kır yoncası, şalba ve dağ çayıdır.

Meraların 1.000-1.500 metre rakıma sahip olanları, Haziran ayından itibaren kuruyarak özelliğini kaybetmektedir. Bu meralarda bu aylardan itibaren otlatma mümkün olmadığı için üreticiler hububat anızlarını otlatmaktadır.

1.500 metreden daha yüksek rakımdaki meralarda ise yaygın olarak yaylacılık yapılmaktadır. Bu yaylalardan önemli olanları, Düden Yaylası, Karakuyu Yaylası, Çavdar Yaylası, Asar Yaylası, Meydan Yaylası, Söbüçova Yaylası, Göveri Yaylası, Kırkpınar Yaylası, Saracık Yaylası, Kızılpınar Yaylası ve Omarlıönü Yaylasıdır.

Bu yaylalara Mayıs ayının ilk günlerinden itibaren küçükbaş hayvan üreticileri yerleşmekte ve Eylül ayına kadar buralarda hayvanlarını otlatmaktadırlar. Bu yaylalardan bazıları birkaç köyün ortak yaylasıdır.

İlçenin bitki örtüsü yıllık yağışların azalması, kontrolsüz otlatma ve anız yakma gibi faaliyetler nedeniyle giderek tahrip olmaktadır, Ancak son yıllarda yağış rejiminin olumlu yönde değişmesi ve meralarda otlayan hayvan sayısının neredeyse yarıya düşmesi nedeniyle meralar kendini toparlama fırsatı bulmuşlardır. İlçede koyunculuğun ayakta kalmasında çok önemli rolü olan bu geniş ama kalitesi düşük meraların ıslahı önem arz etmektedir.

Makine ve Ekipman Varlığı

İlçede Ziraat Odası Başkanlığına ait bir selektör tesisi bulunmaktadır.
İlçenin geniş arazilerinde özellikle hububat tarımını kolaylaştıracak makine ve ekipmanların yaygın olduğu ilçede, bağ bahçe tarımına yönelik ekipmanların azlığı ve teknolojilerinin eskiliği dikkat çekmektedir.

Hububat tarımının yapılabilmesi için gerekli, traktör, pulluk, kültivatör, diskharrow, ekim makinesi, santrifüjlü gübre dağıtma makinesi ve balya makinesi gibi ekipmanlar oldukça yaygındır. Hasat için en çok kullanılan biçerdöverden ilçede 2 adet bulunmaktadır. İlçeye hasat sezonunda özellikle Adana, Şanlıurfa ve Kırşehir’den yaklaşık 50 adet biçerdöver gelmektedir. Ayrıca şeker pancarı hasat makinesi, üretilen şeker pancarlarını hasat etmeye yeter sayıdadır. Hububat hasadından artan sap ve samanı balyalayarak muhafazasını ve nakliyesini kolaylaştıran balya makineleri yeteri kadar olsa da, büyük ve yuvarlak balya yapabilen ekipmanlardan hiç bulunmamaktadır.

Kavuklar köyü sınırlarında faaliyet gösteren özel bir şirkete ait direk anıza ekim makinesi 2009 yılı güz döneminde hububat ekimi gerçekleştirmiştir.

Ayrancı Ziraat Odası tarafından 2008 yılında ilçe merkezinde kurulan tohumluk selektörü saatte 5 ton kapasitelidir ve yörenin en modern tesislerden birisidir. Bu tesise ilaçlama ünitesinin eklenmesi ile temiz ve ilaçlanmış hububat tohumluğu ile üretim yapma ve verimi arttırma fırsatı doğacaktır. Ayrancı Ziraat Odasına ait pönomatik ekim makinesi ve slaj makinesi de bulunmaktadır.

Bağ bahçe tarımında sıklıkla ihtiyaç duyulan el traktörü, bahçe pülverizatörü ve motorlu tırpan gibi ekipmanlar ile hayvansal üretimde kullanılan yem karma makinesi, modern süt sağım üniteleri ve süt soğutma tankları gibi ekipmanlar yetersiz kalmaktadır.

Toprak bünyesinde yeteri kadar organik madde bulunmamasına karşın, bu eksikliği gidermeye hizmet edecek çiftlik gübresi dağıtma makinesi veya şerbet dağıtma makinesi de ilçede bulunmamaktadır.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca 2009 yılında 5 üreticiye 28.000,00 TL değerinde hibe makine ekipman desteği verilmiş ve bu üreticilerin son teknoloji olan bahçe pülverizatörü ve ekim makinesini almaları sağlanmıştır.


Meyvecilik-Sebzecilik

Elma, kayısı ve kiraz önemli ölçüde üretilmektedir. Vişne, armut, şeftali, üzüm, ceviz ve ayva da yetiştirilmektedir.

İlçede 7.461 dekar alanda meyve-sebze üretimi yapılmaktadır. 2009 yılında 3.971 dekar elma, 1.787 dekar kayısı, 1.298 dekar kiraz, 150 dekar kavun, 84 dekar vişne, 66 dekar armut 43 dekar üzüm, 20 dekar badem,  19 dekar ceviz, 16 dekar şeftali ve 7 dekar ayva üretimi yapılan ilçede meyvecilik hızla geliştirilmesi gereken öncelikli konulardandır. Karaman il merkezi ve ilçeleri ile komşu Ereğli ilçe merkezi ile karşılaştırıldığında ilçenin meyve üretiminin ne kadar geride kaldığı hemen anlaşılır.

Bundan 20 yıl kadar öncesi bakımlı 15.892 dekar bağ-bahçe bulunan ilçede meyveciliğin bu duruma gelmesinin en önemli nedenleri arasında yağışların azalması ve gölette az su tutulması yanında iklimin giderek sertleşmesi ve özellikle ilkbaharın geç donlarının etkili olması da sayılabilir.

Daha önceleri dalda bir, kaba elma, tavşan başı, Arap Kızı, Amasya ve İngiliz elması gibi çeşitler ile oldukça yaygın olarak yapılan elma yetiştiriciliğinin yeniden canlanması için yapılan çalışmalar yok değildir. 2009 yılında özel bir şirket Kale köyünde toplam 1.040 dekar alanda Red Chiff, Gala, Starking ve Golden Delicious çeşitlerinden kapama bahçe tesis etmiştir. Bu bahçeyi 3 ayrı kuyudan damlama sulama sistemi ile sulamaktadır. Bu gibi yatırımların artması ile ilçede bahçecilik hızla ilerleyebilecektir.

Hali hazırda bütün bahçeler salma sulama ile sulanmaktadır. Damlama sulama gibi modern sulama yöntemlerini tercih eden nadir üreticiler de bulunmaktadır. İlçede özellikle budama olmak üzere kültürel işlemlerin doğru yapılması konusunda eksiklikler vardır. Bahçeler genel durumları itibariyle verimsiz ve bakımsızdır. Meyvecilik öncelikli olarak geliştirilmesi gerekli alanlardan biridir.

Buna rağmen Golden, Starking, Granny Smith çeşidi elma ile Şekerpare ve Tokaloğlu çeşidi kayısı ile tesis edilmiş bahçeler dikkat çekmektedir. Kiraz bahçeleri Ziraat 900 çeşidi kırmızı kirazlar ile beyaz kirazların karışımından oluşmaktadır.

Ayrancı ilçesinde sebzecilik daha çok küçük aile işletmeleri şeklinde kendi ihtiyaçlarını karşılayacak kadar yapılsa da, domates, patates, biber, ıspanak, pırasa ve taze fasulye ilçede pazarlarda satılmaktadır. Son yıllarda kavun yetiştiriciliği konusunda ilerleme kaydedilmiştir. 2009 yılında 150 dekar olan kavun üretiminin yaygınlaştırılmasına çalışılmalıdır. Böğecik köyü ile ilçe merkezinde yetiştirilen kavunlar, Ereğli yaş sebze ve meyve halinde Ayrancı kavunu olarak tanınmakta ve pazarlanmaktadır.